مقالات مهندس ناصر دادپور

از خردسالی تابحال در مواقع استراحت و قبل از خواب و در مسافرت به اقلیم های مختلف یا برخورد با مسائل روزمره آرزو داشتم که اگر در پُست اجرایی مهمی قرار می گرفتم با توجه به نیازها و توانمندی فکری فرزندان ایران زمین از دانشگاه ها و متخصصین درخواست می نمودم در موارد زیر تحقیق و تفحص نموده و راه حلی عملی پیدا نمایند .

• مهمترین مسئله برای مملکت ما در حال حاضر آب شیرین مورد نیاز شهرها ، صنایع و کشاورزی است لذا از دانشجویان می خواستم تِز دانشگاهی خود را در رابطه با روش های شیرین کردن آب شور تحقیق نمایند ( با توجه به وجود سواحل بی کران در خلیج فارس ، دریای عمان ) زیرا روش های فعلی مشکل و گران قیمت هستند تا برای حال و آینده مشکل کم آبی مقداری جبران شود بخصوص در سواحل جنوب ایران .
• ابداع روش هایی جهت بارور کردن اَبرها که همیشه در آسمان ایران وجود دارند ولی بصورت باران و برف نمی بارند البته روش های فعلی یعنی قوس الکتریکی و یا ریختن یخ کربنیک با هواپیما در ابرها با درصد کمی اثرگذار است و گران قیمت نیز می باشد . ایمان دارم اگر دانشمندان ما اراده کنند و دولتمردان کمک نمایند دانشگاهیان ما می توانند در این مورد کارهای مؤثری انجام بدهند .
• حدود یکصد سال است تأسیسات کشف ، حفاری ، پمپاژ ، تفکیک مواد نفتی و پالایشگاه به این کشور آمده ( پالایشگاه و دانشکده نفت آبادان ) ولی هنوز نمی توانیم تأسیسات و تجهیزات لازم جهت استخراج ، پالایش و تولید بنزین این طلای سیاه را خود بسازیم زیرا در زمان تحریم مشخص شد جهت ساخت فازهای پارس جنوبی ، استخراج حوزه های مشترک نفت و گاز مشکل داریم و هنوز از کشورهای پیشرفته در تکنولوژی نفت خیلی عقب می باشیم و ای کاش چندین دانشگاه و مؤسسه مسئول این امر مهم گردیده و کار را ریشه ای حل می کردند .
• متأسفانه در دانشگاه های ما با توجه به نیاز مبرم به متخصصین شیمی معدنی – آلی و پلیمری ، نخبگان ما در رشته فیزیک تحصیل و تحقیق می کنند که اگر این نخبگان بیشتر همت خود را در رشته های شیمی برای کشف معادن و تصفیه محصولات آن می کردند و همچنین در داروسازی تحقیق می نمودند ما از نظر مواد ، انرژی و اقلام دارویی مشکل نداشتیم درصورتیکه نخبگان دانشگاه ها حتی در رشته های نجوم و تحقیق درباره نظریه انبساط کائنات ، سیاه چال ها و ریاضیات در حد بالا تحصیل و تحقیق می کنند که شاید لازم نباشد همه دانشگاه های ما در رشته هایی که بیشتر تئوری و برای ما از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست مقاله نوشته و تحصیل و تحقیق کنند ضمن اینکه اغلب جهت ادامه تحصیل و تحقیق ، ایران را نیز ترک می کنند بعنوان مثال دختر یکی از دوستانم در اصفهان که رتبه اول المپیاد فیزیک در ایران را کسب کرده بود به آمریکا رفته و علاوه بر دکترای فیزیک از یک دانشگاه معتبر در آمریکا ، جزء پروفسورهای به نام آمریکا و جهان شده و نظریه جدیدی درباره اثبات انبساط کهکشان ها ارائه داده که مورد تائید بقیه دانشمندان می باشد یعنی زنی جوان در سن 32 سالگی از ایران یک دانشمند تراز اول جهان شده است .

از واجبات دیگر برای ما تحقیق در مورد ساخت تجهیزات تصفیه آب و بخصوص فاضلاب می باشد چون لازم است تا آب پس از مصرف خانگی و صنعتی با تصفیه کامل دوباره مورد استفاده قرار گیرد ضمن اینکه آب های زیرزمینی ما آلوده نمی شود .

• کارشناسان فنی و کشاورزی روی مسئله حداقل مصرف آب برای کشاورزی کار کنند . یک اطلس برای اقلیم های ایران درست نموده و مشخص کنند در چه منطقه ای ، چه گیاه و یا محصول کشاورزی با توجه به زمین ، مقدار آب ، سرما و گرمای هر منطقه ، مناسب چه کِشتی است تا ابتدا در محصول مصرف داخلی خودکفا شویم سپس به صادرات بپردازیم همچنین بکارگیری روش هایی که بتوان اغلب محصولات کشاورزی را بدون مواد افزودنی ، بخصوص سبزی و صیفی جات را با دستگاه های خشک کن با هوای تصفیه شده بسته بندی کرد بطوریکه سبزی با همان رنگ سبز و با همان شادابی و خواص بیش از یک سال باقی بماند که البته تکنولوژی این کار در دنیا موجود است ولی روش مناسب تر و بومی تری داشته باشیم و عمل شود .
• بنظرم می رسد که در هر استان یا هر اقلیم ، استادان و دانشجویان رشته های معماری و راه و ساختمان در مورد منطقه خود ، نقشه شهر و توسعه آینده آن مطالعه و تحقیق نمایند . کلیه طرح های شهرسازی حتی بخش ها و دهات آن استان یا منطقه را با تکنولوژی روز و از نظر شهرسازی ، جامعه شناسی و فرهنگ آن منطقه مورد بررسی و تفحص قرار داده و نقشه و طرح های آن شهر را متناسب با معماری ، فرهنگ و اقلیم آن منطقه طراحی کنند تا هم از نظر معماری و اقلیمی ( گرما ، سرما ، زلزله خیزی ، رطوبت و باد غالب ) طرحی هماهنگ با معماری و مصالح محلی با توجه به مقاومت در مقابل زلزله اجرا شود تا هر مسافری موقع ورود به آن ولایت با دیدن شهر ، شکل ساختمان های گذشته آن ها را که در تاریخ ثبت شده به یاد بیاورد .
• همانطوریکه قبلاً پیشنهاد شده بود دهات کوچک با جمعیت چند خانوار تجمیع شوند تا بجای چند ده و هر ده با چند خانوار یک شهرک سهامی و زراعی با امکانات کامل یک شهر از نظر اقتصادی ، آموزشی ، امکانات آب ، برق ، گاز و مخابرات ساخته شود . زمین های زراعی تجمیع شده و کشت آن با سیاست گذاری دولت با توجه به نیاز کشور و اقلیم آن منطقه با سیستم مدرن و مکانیزه اجرا شود و زارعین به عنوان یک کارمند ، روی آن کار کرده و حقوق ماهیانه دریافت کنند و پس از برداشت محصول اگر درآمد بیش از حقوق ماهیانه باشد هر کشاورز با توجه به مقدار ملک و کارائی مابه التفاوت بگیرد و با این تجمیع امکانات برای کشاورزان در دهات هم از نظر تکنولوژی کشت و زرع و هم زندگی مدرن و آموزش فرزندان آماده است و هیچکس مایل نیست به شهرهای بزرگ رفته و در اطراف شهر بصورت حاشیه نشین سکونت کند ضمن اینکه فرهنگ شهرهای بزرگ را دگرگون نمی کنند . البته دانشگاه ها باید یک گزارش کامل به دولت در مورد تکنولوژی کار و سکونت و همچنین جامعه شناسی بصورت پیشنهاد ارائه دهند و پس از اجرای یک نمونه در هر استان آن را توسعه داده تا همه گیر شود . برای این شهرک ها در مناطق دریایی ، گرمسیری و کویری می توان با روش گلخانه ای آب شیرین و از طریق انرژی آفتابی برق و از فضولات گیاهی و حیوانی گاز تولید نمود و آن بخش را خودکفا کرد و برای ساکنین شهرک در فصل خارج از کشت و زرع کارخانه ای کوچک یا کارهای دستی مرغوب و قابل صادرات جهت اشتغال آنها احداث نمود تا درآمد آنها هر چه بیشتر به تناسب کار و کوشش و تخصص آنها بالا رود ( این مسئله قبلاً بررسی و حتی آزمایش نیز شده است ) .
• پیشنهاد می شود با توجه به تجربه جزیره بحرین که گویا با نظرخواهی افراد ساکن در آن جزیره از خاک عزیزمان جدا شد کلیه جزایر خلیج فارس بخصوص جزایر ابوموسی و تنب بزرگ کاملاً مسکونی شده و برای ساکنین از طریق اشتغال در سکوهای نفتی ، صیادی و توریستی کار تولید شود و حتی دولت برای ترابری دریایی و هوایی به این جزایر سوبسید دهد زیرا با حفظ این جزایر ، ایران همیشه صاحب آبهای بعد از جزایر خواهد شد و هم از ذخائر نفت و گاز و جانداران دریایی استفاده خواهد نمود .

در سال 1373 از طریق مجتمع فولاد مبارکه با توجه به اتمام این مجتمع توسط مدیرعامل وقت ، هیأت مدیره شرکت های تامکو و توکابتن منجمله اینجانب به دعوت استاندار وقت استان هرمزگان ، مرحوم دکتر سیّدی و مدیر وقت جزیره قشم ، آقای مهندس شمس اردکانی مأموریت داده شد تا به بندرعباس رفته و با سفر به جزایر خلیج فارس با توجه به امکانات و ماشین آلات مجتمع فولاد که به دو شرکت فوق داده شده بود بتوانیم پروژه های بزرگ را اجرا نموده تا این جزایر موجودیت خود را حفظ کرده و توسعه یابند . در دو سفر به همه جزایر توانستیم فقط ساخت 100 واحد مسکونی در جزیره ابوموسی را قرارداد ببندیم . در ابوموسی شب مثل روز از نور آتش چاه های نفت در اطراف آن روشن بود . به استاندار شخصاً پیشنهاد دادم در هر جزیره حداقل باید 30 هزار نفر ایرانی حتی با دادن حقوق مجانی ساکن نمائید که ایشان تائید کرد ولی کو عمل ؟ چون تجربه نشان داده بهترین روش حفظ و نگهداری این جزایر مسکونی و ایرانی کردن آنها خواهد بود زیرا وقتی در ابوموسی تعداد سکنه ایرانی 30 هزار نفر شود دشمن قادر به اشغال آن نخواهد بود و هیچ وقت اسم یا ادعای عربی به آنها نخواهد شد .

• پیشنهاد دیگر که باید حتماً عملی شود اتصال ریلی شهرها به یکدیگر بخصوص کلان شهرها به تهران و به همدیگر به روش مدرن است بطوریکه بتوان با سرعت بالا حتی جمعاً زودتر از هواپیما از شهری مثلاً اصفهان به تهران رسید چون با قطارهای برقی با مسیر حداقلی شاید مسافت اصفهان به تهران کمی بیش از یک ساعت باشد ضمن اینکه زمانی هم صرف رفت و آمد از مرکز شهر مبدأ و مرکز شهر مقصد به فرودگاه نخواهد شد . با این روش از نزدیک منزل با مترو به ایستگاه راه آهن رفته و از ایستگاه مقصد هم با مترو به منزل می رسیم و شاید با ایمنی زیاد اتلاف وقت خیلی کم می شود و نیازی به خرید و نگهداری هواپیما و رفتن به فرودگاه جهت پروازهای داخلی نیست . در سال 1372 طرح تقاطع غیرهمسطح مبارکه که یکی از چندین راه بصورت شبدری با پل ها و تونل های زیاد است را اجرا می کردیم با مهندسین مشاور ریل بندر همکار شدیم یک کتابچه ژاپنی را در بایگانی آن مهندسین مشاور دیدم که داستان آن به شرح زیر است :

شرکت های پیمانکاری ژاپن به علت اتمام پروژه های داخلی تقریباً در حال رکود بودند ( سال 1354 ) لذا تصمیم گرفتند در خارج از ژاپن دنبال پروژه بروند چون وضع پروژه های عمرانی در ایران به علت بالا رفتن قیمت نفت داغ بود با مطالعه دقیق و درست به دولت ایران پیشنهاد داده بودند حاضرند در تهران و کلان شهرهای ایران طرح قطار برقی را اجرا کنند ( مترو داخل شهر و قطار برقی بین شهری ) . در این کتابچه طرح کامل قطار برقی اصفهان به تهران در مسیری کاملاً مستقیم حدود 340 کیلومتر را نشان می داد که مقرر بود قطار برقی با سرعت 180 کیلومتر در ساعت ( در آن سال ) احداث شود و از اصفهان به تهران 2 ساعت بدون تأخیر و رفتن و برگشتن به فرودگاه طی شود یعنی با تکنولوژی فعلی که سرعت آن می توانست بیش از 300 کیلومتر باشد کمی بیش از یک ساعت این مسافت طی می شد . کمپانی ژاپنی دو پیشنهاد برای اجرای آن داده بود یکی اینکه پنج کلان شهر توسط قطار شهری به تهران وصل شوند ( شیراز ، اصفهان ، مشهد ، تبریز و اهواز ) و دیگر اینکه متروی تهران و این پنج کلان شهر و کرج را اجرا نمایند .

برای تأمین مالی آن نیز دو راه حل ارائه داده بودند این مسیر با قطارها به مدت 15 سال در اختیار این کمپانی باشد و درآمد آن را خود دریافت کند ولی عوارض و مالیات آن را به دولت ایران بپردازند اما بعد از 15 سال آن را مجاناً تحویل بدهند . پیشنهاد دوم اینکه پس از اتمام با بهره و سود کم پیمانکاری ، دولت ایران در ازای اجرای آن به بهای روز دلار بطور اقساط بدهد که بنظر من اگر این طرح به روش های فوق اجرا شده بود نیازی به خط هوایی داخلی نداشتیم و با قطار برقی با وقت کمتر و ارزان تر و ایمن تر مردم از استان ها به تهران در رفت و آمد بودند .

گفته شده است کمپانی تویوتا به ایران پیشنهاد داده بود کل تاکسی های تهران که آن موقع پیکان بود توسط تاکسیرانی تهران به کمپانی تویوتا تحویل تا آنها را منهدم کنند و بجای آن خودروی تویوتای روز بطور مجانی تحویل دهند و دولت ایران فقط تا مثلاً 5 سال مابه التفاوت سوخت مصرفی ماشین تویوتا و پیکان که قابل محاسبه است را نفت خام به آنها تحویل دهد که نمی دانم چرا توافق و پیگیری نشد .

• یکی از معضلات مملکت ما اعتیاد به مواد مخدر است که باید متخصصین پزشکی ، روانشناسان و بخصوص جامعه شناسان روی آن مطالعه کنند که با خردورزی باید چکار کرد تا این مشکل یعنی وجود معتادان به حداقل برسد  قبلاً در دو دوره یکی وزارت دکتر مصدق و دیگری چند سال قبل از انقلاب طرحی به اجرا گذاشته شد که شاید بهتر است مورد بررسی دوباره قرار گیرد ضمن اینکه کاستی های آن نیز رفع گردد .

اصولاً بایستی انسان معتاد را بعنوان یک فرد مریض به حساب آورد و از او دوری نکرد چرا که این فرد حتماً به علت ناراحتی روحی ، اختلالات عصبی و یا فقر و بیکاری به این درد مبتلا شده و نه تنها خود را از بین برده بلکه خانواده خود را هم سرافکنده و نگران می کند بنابراین باید به او کمک کرد و محققین بایستی بهترین دارو را هم برای درمان و هم جهت عدم بازگشت اعتیاد پیدا کنند . شاید بهتر باشد دولتمردان از علمای اعظام درخواست کنند که با فتوا ، مصرف مواد مخدر را حرام بدانند که خود گام مهمی است ثانیاً دولت در مناطقی محدود آن مواد را کشت نموده و با کنترل دولت از طریق داروخانه ها به افراد معتاد به اندازه نیاز با قیمت تمام شده مواد بدهند و افراد معتاد کارت شناسایی داشته باشند که فوائد زیر را دارد :

   *  با ثبت نام و صدور کارت ، آمار دقیقی از افراد معتاد ، مقدار مصرف و نوع مواد در اختیار دولت قرار می گیرد.

   *  با توجه به تولید آن توسط ارگان های تحت کنترل ، مواد مرغوب ، ارزان و بی خطر در اختیار معتادان قرار خواهد گرفت .

   *  تلفات و درگیری نیروهای انتظامی در مناطق مرزی شرق کشور را نخواهیم داشت و هزینه های مادی و انسانی تقریباً حذف می شود .

   *  اَرز از مملکت خارج نخواهد شد و یا به حداقل خواهد رسید .

*      قاچاق این نوع مواد به حداقل خواهید رسید و در نتیجه اعدامی و زندانی کمتری خواهیم داشت لذا چقدر خوب است بزرگان مملکت در این مورد با مطالعه دقیق و عمل درست این مشکل بزرگ و خانمان برانداز را به حداقل برسانند.

• سرمایه گذاری بر روی فرش دستباف که بهترین آنها توسط ایرانی ها تولید می شود و می تواند یکی از صادرات مهم کشور باشد . متأسفانه مجری آنها که اغلب خانم ها و اقشار کم درآمد می باشند دچار ناراحتی چشمی ، کتف ، گردن و کمر خواهند شد لذا دانشگاه هایی مانند پلی تکنیک تهران که بیش از 50 سال است فارغ التحصیلان این رشته یعنی مهندسان نساجی را به کشور ارائه می دهد تحقیق نموده و این صنعت را از حالت کاملاً دستی به نیمه اتوماتیک تبدیل نمایند تا هم دختران و بانوان و عزیزانی که با توجه به نیاز مالی تولید فرش و گلیم دستی می کنند کمتر آسیب دیده و هم قیمت تمام شده آن پائین و حجم تولید آن زیاد گردد .
• در سواحل خلیج فارس که هم گاز و هم آب دریا موجود است نیروگاه های گازی با سیکل ترکیبی به تعداد زیاد ایجاد شود که با راندمان حدود 60% برق تولید کنند و هم از آب شیرین تولید شده در نیروگاهها و مازاد آن جهت مصرف شهری یا کشاورزی در زمین های مستعد جنوب برای تولیدات کشاورزی در فصل زمستان که معمولاً محصولات خیلی مرغوب و گران است استفاده گردد و هم مواد معدنی آب دریا نیز مورد استفاده قرار گیرد .    
• تحقیق در مورد انرژی های پاک از قبیل نور خورشید ، باد و موج دریا که در مورد انرژی اولی شاید با تحقیق در دانشگاه ها مثلاً با تجمیع خیلی زیاد نور خورشید در نقطه ای با وسیله ای مثل عدسی ها تحولی بزرگ در استفاده های هر چه بیشتر از این انرژی بوجود آورد چون سلول های خورشیدی فعلی بسیار جا گیر و تمیز کردن سلول ها هزینه بر است .
• از کارشناسان و مهندسین در کشورهای با تکنولوژی بالا بصورت خصوصی دعوت به ایران نموده و ضمن مذاکره از آنها خواسته شود با توجه به اینکه مثلاً طراح ماشین می باشند موتوری جهت آب و هوای ایران با مصرف حداقل انرژی و آلودگی برای ایران از نوع بنزینی ، دیزلی ، گازی یا برقی طراحی و دستمزد خوبی هم بگیرد و چه بسا ایرانی های مقیم خارج حاضر به این کار باشند به شرطی که هم از نظر مالی آنها را راضی کنند و هم طراحی مخفیانه و بدون هیاهو باشد در اینصورت این روش را برای هر صنعت می توان اجرا نمود .

بطور مثال در زمانی که دولت ایران بالاجبار جهت تأسیس ذوب آهن با دولت شوروی سابق قرارداد فاز اول را منعقد نمود ( آمریکائی ها و غربی ها موافق نبودند که در ایران صنعت مادر ساخته شود ) کارشناسان ایرانی متوجه شدند روس ها ذوب آهن را با تکنولوژی خیلی عقب افتاده به ایران داده اند چون مقرر بود فاز دوم را نیز آنها اجرا کنند آقای مهندس شیبانی ، مجری وقت ذوب آهن ، در سفری به اروپا با یک پروفسور فرانسوی که در فولاد اطلاعات فراوان داشت با برنامه ریزی قبلی در یک میهمانی آشنا شد و ضمن صحبت خصوصی ، از ایشان و تنها دخترش دعوت کرد برای دیدن آثار باستانی به ایران بیایند ایشان خیلی خوشحال شد و در سفر به ایران بعد از تفریح و گردشگری در یک میهمانی خصوصی همراه چند متخصص ایرانی برای چند ساعت در رابطه با فولاد بحث نمودند . او از تکنولوژی شوروی آن روز اظهار نارضایتی می کرد ولی وقتی گفته شد که غربی ها به خواسته آمریکائی ها به دولت ایران صنایع سنگین نمی دهند آنها را راهنمایی کرد که در قرارداد دوم از روس ها چه نوع تکنولوژی بخواهند که بهترین آنها باشد بعنوان مثال آنچه به یاد دارم گفته بود که نورد گرم آنها از آلمان شرقی باشد و این دعوت و این نظرها خیلی برای دولت ایران مفید واقع شد .

این پیشنهادها در افکارم می گذرد و البته می دانم در اجرا با مشکلات زیادی مواجه خواهیم شد و این کار مستلزم تیمی متخصص و متعهد با اطلاعات زیاد و هزینه های بالا با اختیارات لازم است البته آرزوهای من خیلی بیش از این چند مبحث بالا می باشد که مطرح کردن آنها در این مقاله برای خوانندگان به دلیل مبحث تخصصی آن ، ملال آور است ولی امیدوارم روزی این خواسته ها و بقیه احتیاجات مملکت برنامه ریزی ، تحقیق و اجرا گردد . در کارهای عمرانی و صنعتی بین مهندسین مثلی است بدین مضمون که غربی ها سال ها در مورد یک پروژه تحقیق و نقشه کشی می کنند ولی در دو سال آن پروژه یا کارخانه را می سازند ولی در ایران طرح اولیه در یک سال با مطالعه ناقص تهیه اما به مدت ده سال اجرا می شود .

امیدوارم آفریدگار بزرگ ما را یاری کند با حرکت در راه درست به مقصد مطلوب برسیم چون ایرانی ها لیاقت آن را دارند و اگر نوبت ارائه مقاله داشته باشم مسائلی را که در استان خوزستان و بهبهان قابل اجرا است و استعداد و امکانات آن وجود دارد عنوان خواهم کرد  .

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      چاپ شده در شماره 77 مجله نرگسزار بهبهان